Choroba zwyrodnieniowa stawów: zrozumieć, rozpoznać i radzić sobie z bólem

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jednym z najczęściej spotykanych schorzeń układu ruchu. Zwykle wiąże się z procesem starzenia, choć m.in niepełnosprawność i otyłość są często przyczyną tego schorzenia.

Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów, inaczej zwana osteoartrozą, jest przewlekłym schorzeniem, które prowadzi do uszkodzenia struktur stawu, w tym przede wszystkim chrząstki stawowej. Zadaniem chrząstki jest amortyzowanie ruchów stawu i umożliwienie płynnego przesuwania się powierzchni stawowych. W wyniku zmian zwyrodnieniowych chrząstka stawowa ulega stopniowemu uszkodzeniu i nie jest w stanie skutecznie spełniać swojej funkcji, co prowadzi do bólu i sztywności stawów.

Zwyrodnienie stawu kolanowego

Zwyrodnienie stawu kolanowego jest jednym z najczęstszych typów tej choroby. Często dotyczy jednego lub kilku stawów jednocześnie, zarówno kolanowych, biodrowych, jak i stawów rąk. Zwyrodnienie stawów może mieć charakter pierwotny (idiopatyczny) – zwyrodnienie pierwotne, lub wtórny, czyli zwyrodnienie wtórne, które rozwija się w wyniku innych chorób stawów lub uszkodzeń mechanicznych.

Przyczyny zwyrodnienia stawów

Przyczyny zwyrodnienia stawów są zróżnicowane. Ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów zwiększa wiek, obciążenie genetyczne, otyłość (zwiększająca obciążenie stawu kolanowego lub biodrowego), urazy mechaniczne, zaburzenia budowy stawów, a także nadmierna aktywność fizyczna, jak np. podnoszenie ciężarów. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem, które występuje częściej u kobiet.

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów

Najczęstsze objawy choroby zwyrodnieniowej stawów to ból i sztywność stawów, który zazwyczaj pojawia się jako ból startowy, czyli ból pojawiający się po okresie spoczynku, np. po nocy. Sztywność stawów jest zazwyczaj najbardziej nasilona rano – sztywność poranna. Dolegliwości bólowe stawów zazwyczaj występują wyłącznie podczas ruchu, a więc są związane z obciążeniem stawu. W miarę postępu choroby ból stawów staje się przewlekły, może pojawiać się także w spoczynku i w nocy.

Innym objawem choroby zwyrodnieniowej stawów jest ograniczenie ruchomości stawu, które jest związane z uszkodzeniem struktur stawu, w tym przede wszystkim chrząstki, ale także ścięgna, torebki stawowej czy błony maziowej. Zmiany te prowadzą do pogorszenia jakości życia i często są przyczyną niepełnosprawności.

Dodatkowo, w przypadku zwyrodnienia stawów kolanowych, pacjenci mogą odczuwać trudności z wyprostowaniem lub zgięciem kolana. Na zdjęciach radiologicznych można zauważyć, że dochodzi do poszerzenia obrysów stawu, zagęszczenie kości położonej bezpośrednio pod chrząstką i wyrośla kostne na brzegach stawu.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Najważniejszym elementem terapii jest leczenie przeciwbólowe. Do najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych należy paracetamol, jak i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki te mają na celu złagodzić ból, ale nie wpływają bezpośrednio na proces zwyrodnieniowy.

Inne elementy leczenia to zmiana stylu życia (redukcja masy ciała, regularna aktywność fizyczna), fizjoterapia oraz leczenie operacyjne, które jest zazwyczaj stosowane w zaawansowanych stadiach choroby, kiedy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Celem leczenia operacyjnego jest przywrócenie prawidłowej funkcji stawu i zmniejszenie bólu.

Terapia manualna w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów

Terapia manualna stanowi istotne uzupełnienie kompleksowego leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Polega na zastosowaniu specjalistycznych technik manualnych, mających na celu przywrócenie prawidłowej ruchomości stawów, redukcję bólu, jak również poprawę funkcji mięśni otaczających staw.

Profesjonalnie wykonana terapia manualna może przyczynić się do poprawy elastyczności tkanek miękkich i zwiększenia zakresu ruchu w stawie, co w efekcie może prowadzić do redukcji objawów takich jak sztywność stawów czy ból. Dzięki pracy z terapeutą pacjent może nauczyć się technik samodzielnego rozciągania i ćwiczeń wzmacniających, które pomogą utrzymać poprawioną ruchomość stawów i zmniejszyć ryzyko pogorszenia objawów.

Terapia manualna jest szczególnie efektywna w połączeniu z innymi formami leczenia, takimi jak leczenie farmakologiczne, fizjoterapia czy edukacja pacjenta. Pamiętajmy jednak, że powinna być ona przeprowadzana przez wykwalifikowanego terapeutę, aby uniknąć potencjalnego ryzyka uszkodzenia stawów. Warto zawsze skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek nowej formy terapii.

Podsumowanie

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekłym schorzeniem, które prowadzi do stopniowego uszkodzenia stawów i związanych z tym dolegliwości, takich jak ból stawów i ograniczenie ruchomości. Wiedza na temat przyczyn, objawów i sposobów leczenia tej choroby jest kluczowa dla zapewnienia jak najwyższej jakości życia dla osób dotkniętych tym schorzeniem. Pamiętaj, że w przypadku zauważenia objawów sugerujących chorobę zwyrodnieniową stawów, konieczna jest konsultacja z lekarzem.